De aanbeet van de vis wil zich tijdens het vliegvissen voor het ongeoefende oog nog wel eens in nevelen hullen. Waar je bij andere vismethodes vaak overduidelijk aan een ondergetrokken dobber, een wiebelende hengeltop, of simpelweg gebok aan de andere kant van de lijn kunt merken wanneer de vis je (kunst)aas gepakt heeft, is dit bij het vliegvissen met een nimf, maar ook met een droge vlieg lang niet altijd het geval. Natuurlijk, een visser die op relatief stil water een beetje oplet, zal over het algemeen een droge vlieg wel gepakt zien worden. En tijdens het met strakke lijn binnenstrippen van een nimf of streamer merk je doorgaans ook wel als er ineens weerstand is aan de andere kant. Dit laatste verschilt immers niet zo gek veel van het binnendraaien van een stukje kunstaas met een spinhengel. Bij het langzaam binnenstrippen en het weer laten afzakken van de nimf (wat bijvoorbeeld voor voorn echt een dodelijke methode kan zijn) wordt het al een stuk lastiger. Nog lastiger wordt het wanneer je met een lange leader op stromend water de nimf gewoon door de stroming mee laat voeren, je leader dikwijls verre van strak loopt, en je nimf noch vis kunt zien.
Dientengevolge wordt het dus evenredig moeilijker te bepalen wanneer er aangetikt dient te worden om de aanbijtende vis te kunnen haken. Een beetverklikkertje kan in sommige gevallen uitkomst bieden, maar dat zorgt vaak voor extra windweerstand bij het werpen en je presentatie wordt er doorgaans ook niet subtieler op. En zelfs met beetverklikkertje kunnen aanbeten zo subtiel zijn dat de vliegvisser zijn zintuigen zal moeten trainen op de meest minimale aanwijzingen; een klein rukje, een vliegenlijn of indicator die ineens stokt tijdens de drift. Een tik, of vaak maar een zuchtje in de leader bij een afzakkende nimf. De flits van een flankende vis in het water ter hoogte van de nimf. Een boeggolfje. Minimale signalen die voor getrainde zintuigen bewustzijn en leven aan de andere kant kunnen verraden, maar die voor een beginner of een niet-vliegvisser misschien niet eens waarneembaar zijn.
Buiten deze en andere vroeger of later wel waarneembare signalen, merk ik steeds vaker dat ik ineens intuïtief aansla én vis tref zonder dat ik daar direct een op het eerste gezicht aanwijsbare reden voor had. En dan bedoel ik niet de gevallen dat er willekeur of verveling in het spel was en ik uit een soort balorigheid aan de lijn rukte. En ook niet over de keren dat ik aan een nieuwe worp wilde beginnen, daarom mijn hengel hefte en de lijn strak trok en zo toevallig vis aantrof. Ik heb het over de keren dat ik vanuit een intuïtieve maar volste overtuiging voelde dat mijn nimf zich op dat moment in een vissenbek bevond en ik maar beter aan kon slaan. Een intrigerend fenomeen, dat ik nergens zo treffend en onderhoudend omschreven heb gezien als in John Gierachs essay Zen and the art of nymph-fishing. En ik gooi er meteen maar even een citaat tegenaan, in de hoop daarmee alle claims met betrekking tot plagiaat in het voorgaande stuk van tafel te kunnen vegen:
"At some point, the setting of the hook takes on an instinctive quality. At some point you stop thinking "Hey, I think I just got a hit," or "Gee, that kind of looked like a trout." The wiggle or flash and the jerk in the rod hand seem to happen simultaniously, automatically, the same way you drop a hot frying pan without having to think "Boy, that really stings."
I don't remember the exact day of my enlightenment, but I recall that I'd already decided I was a pretty good nymph-fisher. It was on the South Platte on a nasty, overcast day (a good fishing day) when the water was the color of pewter and just as hard to see into. I set the hook for no apparent reason but with the absolute certainty that a trout had taken the fly. I wasn't at all surprised at the weight and wiggle at the other end. It didn't occur to me what had happened until I was holding the trout in my hands, and then I started to giggle. Sixteen inches, the best fish of the day; I didn't know how I'd caught her, and I didn't care."
Het is geen toeval dat ik daags na mijn terugkomst uit de Ardennen Gierachs Trout Bum uit de kast trok om dit stukje op te snorren. Niet vanwege de manier waarop ik met de nimf forel had gevangen -beide keren werden beetverklikker en leader namelijk onmiskenbaar weggetrokken-, maar omdat ik iets vergelijkbaars had ervaren tijdens het vissen met de droge vlieg. Want hoewel met name de kleinere forelletjes duidelijk en met een hoop kabaal de vlieg van de oppervlakte namen, kwam het met name bij de wat grotere forellen voor dat ik het met veel subtielere hints moest doen. De door Gierach beschreven hete koekenpan manifesteerde zich op verschillende manieren toen ik door de donkere lucht en het roerige water mijn vlieg eigenlijk niet meer kon zien.
Zo was daar allereerst de grootste forel van de dag, die de vlieg zo subtiel naar binnen slurpte dat het leek of de vlieg gewoon zonk. Ten tweede was daar die andere, qua lengte ook boven het gemiddelde van die dag uitstekende brownie, die in kabbelend water de vlieg, die daar niet op zicht te volgen was nam en mij met niets anders dan een zacht ploppend geluid dat nét de de regelmaat van de kabbel van de beek doorbrak liet weten dat de vlieg was gepakt. Weer een andere beekforel zag (of hoorde) ik ook niet aanbijten, ik vond gewoon dat de leader een gek hikje maakte. In alle drie de gevallen tikte ik direct aan en voelde vis.
En hoewel deze voorbeelden direct terug te voeren zijn naar bewust waarneembare signalen, hoe subtiel ook, was daar nog die regenboogforel. Ik had werkelijk waar geen idee waarom ik een ruk aan de lijn gaf. Ik zag niets met de vlieg gebeuren, hoorde niets, voelde niets en rook niets. Maar vanuit de diepste krochten van mijn intuïtie kwam ineens de impuls. En de vis was gehaakt. A slight disturbance in the Force, meer was het niet. Yoda had er waarschijnlijk goed aan gedaan zijn pupillen tijdens hun training behalve een light saber ook een vliegenhengel te geven.
